درمان فلوراید

پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین بیماری های دوران کودکی است که به روش های مختلفی مانند درمان فلوراید می توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. 59 درصد از کودکان 12 تا 19 ساله حداقل یک بار پوسیدگی دندان دارند. با بزرگتر شدن کودک احتمال مواجهه با پوسیدگی دندان افزایش می یابد. پوسیدگی دندان یک بیماری پویا با منشا چند عاملی است که باعث تخریب بافت های سخت دندان می شود.

عوامل موثر بر شکل گیری آن؛ می توان آن را در طیف وسیعی از عوامل ژنتیکی گرفته تا ساختار بزاق، بهداشت دهان و دندان، رژیم غذایی، الگوی رفتاری، تحصیلات، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و قرار گرفتن در معرض عوامل محافظت کننده از دندان (فلوراید، فیشور سیلانت) ارزیابی کرد.

تعادل بین عوامل محافظت کننده در برابر پوسیدگی دندان (بزاق، فلوراید و …) و عواملی که باعث پوسیدگی دندان می شوند (باکتری های پوسیدگی زا، کربوهیدرات ها و …) بسیار مهم است.

در صورت ناکافی بودن فاکتورهای محافظت کننده و افزایش وزن عوامل ایجاد پوسیدگی دندان اجتناب ناپذیر است. ایجاد پوسیدگی دندان باعث بدتر شدن کیفیت زندگی افراد می شود.

باعث از دست دادن عملکرد، تأثیر بر موفقیت تحصیلی، اختلال در روابط اجتماعی و بی خوابی می شود. میزان بروز پوسیدگی دندان نیز در جامعه ما بسیار بالاست و برای پیشگیری نیاز به یک دیدگاه جامع است.

راهبردهای پیشگیری از پوسیدگی دندان باید بر اساس جامعه گسترش یابد. آموزش، رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه غیر پوسیدگی زا (محدودیت در مصرف قند)، معاینات منظم دندانپزشکی، اقدامات پیشگیرانه مانند فلوراید و فیشورسیلانت اولین قدم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان است.

اثر محافظتی و بازدارنده درمان فلوراید در برابر پوسیدگی دندان یک واقعیت شناخته شده است و به دلیل این ویژگی استاندارد طلایی محسوب می شود. فلوراید به دلیل داشتن اثر محافظتی در برابر پوسیدگی دندان در سراسر جهان بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و اثربخشی آن از نظر علمی ثابت شده است.

درمان فلوراید به صورت سیستمیک (از طریق بلع آن، اجازه ورود آن به گردش خون و ساختار دندان های در حال رشد) و به صورت موضعی (با استفاده از آن بر روی سطح دندان و تماس با سطح دندان) جای خود را در اقدامات بهداشت عمومی جامعه باز کرده است.

مطالعات اخیر بر روی اثرات سمی احتمالی فلوراید متمرکز شده است و تاکید شده است که فقط تجمع بالای فلوراید در بدن باعث این امر می شود. گفته شده است که دوزهای درج شده در برنامه های پیشگیری از پوسیدگی دندان بی خطر هستند.

با این حال، با درک اینکه اثرات پس از قرار گرفتن در معرض فلوراید بیشتر از اثرات از پیش اعمال شده است، درمان  فلوراید (مانند خمیر دندان فلوراید، وارنیش فلوراید، ژل، دهان شویه) در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است.

تحقیقات علمی نشان داده است که وجود مداوم فلوراید در دهان با دوزهای کم در پیشگیری از پوسیدگی دندان بسیار موثر است و برای این منظور در سراسر دنیا از خمیردندان های حاوی فلوراید استفاده می شود.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، مخصوصاً در کودکان، مسواک زدن زیر نظر بسیار مهم است. ثابت شده است که مسواک زدن دو بار در روز با غلظت و مقدار مناسب خمیر دندان حاوی فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است.

در کودکان خردسال، استفاده از وارنیش فلوراید در صورت خطر پوسیدگی بالا ترجیح داده می شود، جایی که درمان محلی فلوراید باید علاوه بر استفاده از خمیر دندان فلوراید معرفی شود. درمان فلوراید باید توسط دندانپزشک در یونیت دندانپزشکی با استفاده از اجکتور بزاق برای جلوگیری از بلع انجام شود.

از آنجایی که خطر بلع در کودکان بالای 6 سال کاهش می‌یابد، ژل‌ها را می‌توان در درمان موضعی ترجیح داد و دندان‌پزشکان با رعایت احتیاط‌های لازم می‌توانند از آن استفاده کنند.

از اوایل دوران کودکی، آماده‌سازی‌های فلوراید موضعی در صورت استفاده صحیح و دوره‌ای با توجه به سن کودک/سطوح خطر پوسیدگی/پروتکل‌های کودک بی‌خطر و موثر هستند، که می‌توان از پوسیدگی دندان پیشگیری کرد.

پس از اتمام دوره رشد دندان ها، مواد معدنی در مرحله ای که به بلوغ می رسند بر روی دندان ها تجمع مییابند و در این دوره، فلوراید انباشته شده در سطح دندان، دندان ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می کند.

مهمترین اثر با استفاده حرفه ای از فلوئور روی سطح دندان توسط دندانپزشکان حاصل می شود. فلورایدی که در حین یا قبل از پوسیدگی اعمال می شود، مانعی بر روی دندان ایجاد می کند. با ایجاد اختلال در متابولیسم میکروارگانیسم های پوسیدگی بر روی دندان ها از تولید اسید جلوگیری می کند.

عملکرد اندام هایی را که باعث چسبیدن میکروارگانیسم ها به سطح دندان می شوند مختل می کند و در نتیجه میکروارگانیسم هایی که نمی توانند جایی برای نگه داشتن و تغذیه خود پیدا کنند از سطوح دندان خارج می شوند.

فلوراید تراپی حرفه ای که برای افراد با خطر پوسیدگی بالا اعمال می شود، روی سطح دندان رسوب می کند و برای مدت طولانی از دندان در برابر اسیدها محافظت می کند. توسط انجمن دندانپزشکی اطفال آمریکا مشخص شده است که فلوراید باید هر 3 ماه یکبار توسط دندانپزشک در افراد با خطر پوسیدگی بالا استفاده شود.

آیا درمان فلوراید باعث عقب ماندگی ذهنی می شود؟

اخیراً تیترهایی منتشر شده است که ادعا می کنند مصرف فلوراید باعث عقب ماندگی ذهنی و برخی مشکلات سلامتی می شود. در تحقیقات علمی که موضوع خبر بود از آب آشامیدنی حاوی دوزهای سمی بسیار بالای فلوراید استفاده شد. مانند هر ماده معدنی و حتی هر ماده مغذی، دوزهای بالای فلوئور سمی است و می تواند منجر به بسیاری از شرایط شود.

با این حال، فلوراید استفاده شده در دندانپزشکی عمدتاً به صورت موضعی استفاده می شود، نه سیستمیک، و مقدار استفاده شده برای محافظت از دندان بسیار کمتر از سطح سمی است. در مواجهه طولانی مدت با فلوراید با دوز بالا، اختلالات رنگی و ساختاری که ما آن را فلوئوروزیس می نامیم، در دندان ها ایجاد می شود، اما برای این کار، قرار گرفتن در معرض آب آشامیدنی بسیار طولانی از نوزادی تا بزرگسالی لازم است.

مطالعاتی که ارتباط دریافت فلوئور سیستمیک با دوز بالا را با بهره هوشی پایین نشان می دهد در جوامع فقیر و روستایی کشورهایی مانند چین، مغولستان و ایران انجام شده است، جایی که آب آشامیدنی آنها دارای سطوح فلوئور بسیار بالاتر از سطح مطلوب فلوئور است. . در این مطالعات عواملی مانند سطح تحصیلات والدین، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، آلودگی هوا و آب که بر سطح بهره هوشی بسیار موثر شناخته شده اند، مورد ارزیابی قرار نگرفتند. در این زمینه، برقراری رابطه بین سطح بهره هوشی و سطح فلوئور در آب آشامیدنی با توجه به نتایج این مطالعه، تردیدهایی را ایجاد می کند.

اگرچه نشان داده شده است که میزان فلوئور بلعیده شده پس از مصرف موضعی خطرناک نیست، به جای ژل های فلوئور از لاک های فلوئور استفاده می شود تا خطر بلع را از بین ببرد، به خصوص در کودکان خردسال که توانایی تف کردن ندارند.

با توجه به میزان فلوراید موجود در آب آشامیدنی کشورمان، عقب ماندگی ذهنی مذکور محتمل تلقی نمی شود و به افکار عمومی نادرست اطلاع رسانی می شود. این درمان های پیشگیرانه و پیشگیرانه در میان متخصصان اطفال و دندانپزشکان اطفال از اهمیت بالایی برخوردار است.

والدین و مراقبانی که از مراقبت از فرزندان خودداری می کنند، یک مشکل مهم بهداشت عمومی هستند. امتناع از درمان های پیشگیرانه مانند واکسن و فلوراید برای فرزندانشان بر سلامت عمومی در سراسر کشور و جهان تأثیر منفی می گذارد. در حالی که امروزه با واکسن ها می توان از بسیاری از بیماری های کشنده پیشگیری کرد، به دلیل اطلاعات نادرست رسانه ها، گروهی ضد واکسن تشکیل شده است.

درمان فلوراید به صورت حرفه ای توسط دندانپزشک با ژل، وارنیش و محلول انجام می شود. علاوه بر این، لثه های حاوی فلوراید، دهانشویه ها، نخ دندان در دسترس هستند.

محلول های فلوئور رایج ترین روش مورد استفاده از دهه 1940 بوده است. محلول های سدیم فلوراید وجود دارد که باید به مدت 4 دقیقه با دندان در تماس باشد. به دلیل سختی اجرا و کنترل امروزه جای خود را به ژل داده است.

ژل های فلوئور با قرار دادن قاشق ها در دهان استفاده می شود. نشان داده شده است که ژل های فلوئور خطر پوسیدگی را تا 30 درصد کاهش می دهند. از آنجایی که مشخص شده است که دریافت فلوراید روی دندان بیشتر در 4 دقیقه اول اتفاق می افتد، باید به مدت 4 دقیقه استفاده شود. ژل فلوئور در افراد با خطر متوسط ​​هر 6 ماه در افراد پرخطرباید هر 3 ماه یکبار اعمال شود. به کودک گفته می شود که برای جلوگیری از بلع، بزاق را برای مدتی تف کند. بنابراین، ژل برای کودکان زیر 4 سال ترجیح داده نمی شود.

وارنیش های فلورین روی سطوح دندان با برس های کوچک یا انژکتور اعمال می شوند. وارنیش ها تماس طولانی تری از فلوئور با دندان در مقایسه با روش های دیگر ایجاد می کنند. این اولین انتخاب مخصوصا برای کودکان زیر 4 سال است. تا 75 درصد کاهش خطر پوسیدگی با استفاده از لاک نشان داده شده است.

نکاتی که پس از درمان فلوراید باید در نظر گرفته شوند:

به مدت نیم ساعت نباید آب را به دهان برد، تکان داد یا خورد.

برای کودک مفید است که تا نیم ساعت آب دهان خود را قورت ندهد.

تا روز بعد نباید از شیر و لبنیات استفاده کرد.